ความเชื่อผิด ๆ เกี่ยวกับการใช้ "ยาฆ่าเชื้อ"

ความเชื่อผิด ๆ เกี่ยวกับการใช้ "ยาฆ่าเชื้อ"

      คนส่วนใหญ่มักเข้าใจว่ายาฆ่าเชื้อ กับยาแก้อักเสบคือยาตัวเดียวกัน เช่นเมื่อเป็นหวัดเจ็บคอ ก็มักจะหาซื้อยาแก้อักเสบมารับประทานเอง เพราะเข้าใจว่าไข้หวัดเกิดจากการติดเชื้อจึงหาซื้อยาเพื่อให้หายไวขึ้น ซึ่งในความจริงแล้วไข้หวัดอาจเป็นได้ทั้งจากเชื้อไวรัสและแบคทีเรีย 

ความเชื่อผิด ๆ เกี่ยวกับการใช้ ‘ยาฆ่าเชื้อ’

• ยาฆ่าเชื้อยิ่งแรง ยิ่งช่วยให้หายไว : การติดเชื้อของหวัดธรรมดามักเกิดจากเชื้อไวรัส ดังนั้นการกินยาฆ่าเชื้อหรือไม่กิน ก็หายเท่ากัน เพราะไวรัสสามารถหายเองได้

• ยาฆ่าเชื้อเหลือเก็บไว้รับประทานได้ : การติดเชื้อแต่ละครั้งไม่ได้หมายความว่าจะเป็นเชื้อแบคทีเรียเสมอไป และหากติดเชื้อที่อวัยวะแตกต่างกัน เช่น เคยกินยาฆ่าเชื้อที่คอ จะไม่สามารถใช้ยาที่เหลือจากการติดเชื้อในกระเพาะปัสสาวะมากินได้

• ยาฆ่าเชื้อแคปซูลแกะละลายน้ำดีกว่า : ยาในรูปแบบแคปซูลถูกออกแบบมาเพื่อให้ตัวยาสามารถไหลผ่านกรดในกระเพาะ ผ่านน้ำย่อยในลำไส้ส่วนต้นแล้วให้ยาไปสลายตัวและดูดซึมตรงลำไส้ การปลดแคปซูลออกก่อน จะทำให้ตัวยาถูกสลายหรืออาจรบกวนจากน้ำย่อย 

อันตรายจากการกินยาฆ่าเชื้อผิดวิธี

• แพ้ยา : หากแพ้ยาไม่มากอาจมีอาการมีผื่นคัน แต่หากเป็นมากอาจเกิดเป็นแผลหลุดลอกหรือเป็นรอยไหม้หรือรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิต
• เกิดโรคแทรกซ้อน : ยาปฏิชีวนะจะฆ่าทั้งเชื้อแบคทีเรียก่อโรคและแบคทีเรียดีมีประโยชน์ในลำไส้ และหากแบคทีเรียดีก็อาจทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนได้
• เชื้อดื้อยา : การซื้อยากินเองอย่างพร่ำเพรื่อโดยไม่มีข้อบ่งใช้ อาจกระตุ้นให้เกิดเชื้อแบคทีเรียกลายพันธุ์เป็นเชื้อดื้อยา

แนวทางการรับประทานยาฆ่าเชื้อให้ปลอดภัย 

• หากคิดว่าต้องใช้ยาฆ่าเชื้อ ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจรักษาที่ถูกวิธี
• เมื่อได้รับยาฆ่าเชื้อมาแล้ว ให้รับประทานตามฉลาก ตามคำแนะนำ และต้องรับประทานยาติดต่อกันจนหมดและต่อเนื่อง หากรับประทานยาไม่ต่อเนื่อง เพราะคิดว่าหายดีแล้วและหยุดยาเอง จะทำให้ร่างกายสะสมเชื้อดื้อยา ซึ่งในท้ายที่สุดก็จะเสี่ยงเป็นโรคเชื้อดื้อยา และอาจเจ็บป่วยรุนแรงกว่าเดิม

      ยาฆ่าเชื้อหรือยาปฏิชีวนะ (antibiotic) เป็นยาที่ใช้ฆ่าเชื้อหรือยับยั้งการเติบโตของเชื้อแบคทีเรีย ไม่สามารถฆ่าเชื้อไวรัส แก้อาการอักเสบหรือแก้ปวดได้เหมือนการกินยาแก้อักเสบ เช่น ยาลดไข้ ยาแก้ปวด โดยโรคที่ไม่จำเป็นต้องใช้ยาฆ่าเชื้อ ได้แก่ โรคหวัด โรคอุจจาระร่วงเฉียบพลัน และแผลสด  ดังนั้นยาฆ่าเชื้อและยาแก้อักเสบจึงไม่ใช่ยาตัวเดียวกัน

ข้อมูลจาก : สาขาวิชาเภสัชวิทยาและพิษวิทยาคลินิก ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี

ติดตาม โซเชียลเน็ตเวิร์ก ของเรา